آنفولانزای مرغی

این مطلب را عماد قوانینی برایم فرستاده تا از طریق وبلاگ خوانده شود. از این لطف عماد بسیار سپاسگزارم

آنفلونزای مرغی (تاریخچه واطلاعات عمومی):

آنفلوانزاي مرغي يكي از مهمترين بيماريهاي تنفسي پرندگان است كه عفونتهاي شديدي را ايجاد وزیان های اقتصادي سنگيني را به صنعت مرغداري سراسر دنيا وارد مي‌كند.

اين ويروس دارای سه سویه C،B،A است كه نوع ‪Bو Cفقط در انسان و نوع ‪ Aاين ويروس در انسان، خوك ، اسب و در بسياري از گونه‌هاي پرندگان بيماريزا است.

نوع A ‪این ویروس داراي زير گروه‌هاي ‪ H1تا ‪ H15بوده كه در پرندگان همه زير گروههاي ‪ H1تا ‪ H15مشاهده مي‌شود ، اما زير گروههاي H1, H2,H3,H5,H7 بیشتر بين انسان و طيور مشترك است.

زيرگروههاي ‪ H5و ‪ H7غالبا در پرندگان به شدت بيماريز ا است که تاکنون منجر به تلفات سنگيني در گله‌های پرندگان شده است و پاره ای از مشكلات و تلفات نیز در انسان مشاهده گردیده است.

از نيمه دوم قرن گذشته تاكنون بيش از ‪ ۲۰مورد واگيري با زير گروههاي ‪H7 و ‪ H5در پرندگان و ماكيان رخ داده است ، مانند واگيريهاي سالهاي ‪،۱۹۲۹ ،۱۹۲۴ ‪ ۱۹۸۳آمريكا، سال ‪ ۱۹۹۴پاكستان، سال ‪ ۱۹۹۵مكزيك، واگيريهاي سالهاي ‪،۱۹۷۶ ‪ ۱۹۹۲ ،۱۹۸۵و ‪ ۱۹۹۴استراليا، سال ‪ ۱۹۹۷هنگ كنگ،واگيري سالهاي ‪ ۱۹۹۷و ‪۱۹۹۹ ايتاليا، سال ‪ ۱۹۹۷ماكيان هنگ كنگ ، سال ‪ ۲۰۰۳هلند و بلژيك وبالاخره اواخر سال ‪ ۲۰۰۳و اوايل سال ‪ ۲۰۰۴در كشورهاي خاور دور كه سبب مرگ ‪ ۲۳انسان شد.

گزارشهايي از عفونت انفلوانزاي پرندگان در ماكيان در چندين كشور از جمله آمريكا، بلژيك، اسكاتلند، ايتاليا، شوروي سابق،استراليا،هنگ كنگ، فرانسه ، انگلستان ، مجارستان ، ايرلند و كانادا گزارش شده است، که نشان‌دهنده وجود يك چرخه ويروس در بين پرندگان در سراسر دنيا می باشد.

در ايران بيماري آنفلوانزاي مرغي در تير ماه سال ‪ ۱۳۷۷به صورت سویه ‪H9N2 بروز كرد. اين سویه در گروه غير بيماريزا و يا نه چندان بيماريزا طبقه‌بندي شده و براي انسان نيز مخاطره‌اي ندارد، اما به هر حال اين بيماري خسارت های اقتصادي هنگفتي را بر صنعت پرندگان و ماکیان کشور تحميل كرد و در نهايت ، با تلاشهاي انجام شده و اقدامات پيشگيرانه از سوي سازمان دامپزشكي ایران، اين سازمان موفق به كنترل بيماري در سطح كشور شد.

اين بيماري در هلند اخیرا با ويروس آنفلوانزاي ‪H7N7 پدیدار شد و دولت هلند به سرعت نسبت به از بین بردن كليه گله‌هاي مشكوك به آلودگي و گله‌هاي آلوده اقدام و حدود ‪ ۷۷۰ميليون يورو به عنوان خسارت به پرورش‌دهندگان غرامت پرداخت كرد.

آخرين مورد واگيري آنفلوانزای مرغی ، شيوع سويه ‪ H5N1در كشورهاي آسياي جنوب شرقي در اواخر سال ‪ ۲۰۰۳و اوايل سال ‪ ۲۰۰۴در کشورهای تايلند ، ويتنام، چين ، كره جنوبي ، ژاپن ، لائوس ، اندونزي و ...؛ در بين ماكيان و اردك بود كه به ازبین بردن و مرگ ‪ ۱۰۰ميليون قطعه پرنده منجر شد. اين سويه همچنين تا به حال سبب مرگ ‪54نفر انسان در تايلند و ويتنام شده است. هم اكنون هيچ نوع واكسني عليه سويه ‪ H5N1شايع در آسياي جنوب شرقي وجود ندارد. علت شيوع جهاني اين بيماري، تنوع وسيع ميزباني اين ويروس مي‌باشد.د.

بسياري از گونه‌هاي اهلي و وحشي پرندگان می توانند با ويروس آنفلوانزا آلوده شوند . در بسياري از پرندگان آلوده از قبيل بوقلمون ، ماکیان، مرغ شاخدار، كبك خاكستري، بلدرچين، غاز، پلوه، قرقاول، اردك ، قو،حواصيل و در پرندگان زينتي از جمله مينا، طوطي ، سهره ؛ ويروس از طريق مجاري تنفسي ، ملتحمه چشم و مدفوع دفع مي‌شود.

بنابراین احتمالا نحوه انتقال ويروس به دو روش :

1-انتقال مستقيم بين پرندگان آلوده و حساس

2 انتقال غير مستقيم شامل ذرات معلق در هوا و يا وسايلي در معرض آلودگي به ويروس

صورت مي‌گيرد.

از آنجايي كه پرندگان آلوده مقادير زيادي از ويروس را توسط فضولات خود دفع مي‌كنند ، بنابر اين آلوده شدن آب ، دان ، تجهيزات، سيلوي دان، قفسها ، لباسها، وسايل نقليه و حشرات با مواد دفع شده سبب پخش و انتشار ويروس است که از اين رو انتقال ويروسها به مناطق ديگر توسط افراد، سرويسهاي تهيه و توزيع مواد و تجهيزات به سهولت انجام مي‌گیرد.

به طور كلي منابع اصلي آلودگي پرندگان گونه‌هاي مختلف پرندگان اهلي، پرندگان زينتي ، پرندگان وحشي و ساير حيوانات است كه در بين آنها پرندگان وحشي عمده‌ترين منبع آلودگي براي پرندگان وماکیان اهلي هستند. در اين بین گروه مرغان آبي مهاجر نقش بسزايي در انتشار آلودگی را دارند.

از نشانه های این بیماری در پرندگان مي‌توان از كاهش فعاليت،بي‌اشتهايي، لاغري مفرط ، افت توليد و علائم خفيف تا شديد تنفسي شامل سرفه، عطسه، ترشح زياد اشك ،ورم در سر و صورت و اختلالات عصبي و اسهال نام برد .هر يك از نشانه های يادشده ممكن است به تنهايي يا به صورت گروهی از نشانه ها ظاهرشوند.

واگيري و تلفات بسته به سويه ويروس و سن ميزبان متفاوت است ، به طوري كه در واگيريهاي با ويروسهاي با بيماريزايي بالا واگيري و تلفات به ‪۱۰۰ درصد هم مي‌تواند برسد.

به منظور پيشگيري و كنترل ويروس بايد به منابع انتقال‌دهنده ويروس توجه كرد وعمده‌ترين منبع ويروس براي پرندگان،ساير پرندگان آلوده مي‌باشند.

به منظور مقابله با این ويروس رعايت موارد قرنطينه‌اي و حفاظت بهداشتی – به عنوان ‌اولين خط دفاعي‌در مقابل هر بيماري عفوني - از مهمترین اقدام ها است. بنابراین جدا كردن پرندگان حساس از پرندگان آلوده، دور نگه داشتن پرندگان حساس از ترشحات و فضولات پرندگان آلوده ، سبب پیشگیری است چرا که همانگونه که گفته شد ‌اينگونه‌عفونتهامي‌تواند با آلوده کردن تجهيزات، وسايل نقليه، وسايل تلقيح و مايه‌كوبي، دان، آب و غيره جابه جا شوند.

تصميم به ريشه كني اين بيماري نيز بر اساس طبيعت،ابعاد مشكلات و خصوصيات بيولوژيكي متفاوت است وبرای این منظور حذف يك منبع عفوني از جمله مزارع عفوني و آلوده، ازبین بردن پرندگان زينتي و زنده موجود درفروشگاههاي پرندگان زنده ضروری است. تصميم‌گيري در خصوص استفاده از واكسن در واگيريهاي ويروسي كه بيماريزايي بالايي دارند ، در كشورهاي مختلف متفاوت است.

انتقال بیماری به انسان:

علاوه بر این دانشمندان مرکز پزشکی اراسموس در روتردام هلند در پژوهشی تازه در باره نحوه انتقال انفلوانزای مرغی ، دريافته اند که بيماری آنفلوانزای مرغی امکان دارد توسط گربه ها نيز انتقال يابد. پيش از اين تصور می شد که گربه نسبت به ويروس انواع آنفلوانزا از جمله آنفلوانزای مرغی مصونيت دارد.

پژوهشگران هشدار می دهند که ممکن است نتايج تحقيقات آنها بدان معنی باشد که گربه يک منبع بالقوه انتقال بيماری به انسان است .اين گزارش همچنين هشدار می دهد که اين ويروس توانايی آن را دارد که گونه های ديگری از جانداران را نيز آلوده کند.

تيم هلندی پس ازآن سعی کرد که با آلوده کردن گربه ها از طريق هوا يا خوراندن گوشت مرغ آلوده به آنها به بررسی احتمال سرايت بيماری از طريق گربه ها برآمد.

شش گربه ای که مورد آزمايش قرار گرفتند، عفونت ريوی خود را به دو گربه ديگر که در نزديکی آنها نگهداری می شدند انتقال دادند.

دانشمندان نمونه ديگری از همين ويروس موسوم به H3N2 را که موجب بيماری انسان می شود نيز به همين طريق آزمايش کردند اما اين ويروس گربه ها را بيمار نکرد به اين ترتيب پژوهشگران به اين نتيجه رسيدند که در صورت شيوع آنفلوانزای مرغی از نوع H5N1، گربه های خانگی می توانند از راه تغذيه يا از راه تماس با طيور آلوده شوند.

نتيجه دوم اين است که نقش گربه در انتقال بيماری بين مرغداری ها، و از مرغ به انسان نياز به بررسی بيشتر دارد. نتيجه سوم اين است که گربه ها ممکن است باعث شوند که اين ويروس قابليت حمله به ديگر پستانداران را پيدا کند و احتمال واگيری گسترده آنفلوانزای مرغی را ايجاد کند.

پروفسور آکسفورد از اعضای اين تيم پژوهشگر می گويد: "ويروس H5N1 رفته رفته موجب نگرانی فزاينده ای می شود. اگر قرار باشد در آينده ويروسی موجب همه گير شدن يک بيماری در ميان انسانها شود، احتمالا همين ويروس است." دانشمندان از آن بيم دارند که اگر ويروس توانايی انتقال از انسان به انسان را پيدا کند، می تواند جان ميليونها تن را به خطر اندازد.

اما انچه مهم است این است که آنفلونزای مرغی هنوز بیماری پرندگان است. و ویروس H5N1 که در آسیا موجب مرگ و میر چند انسان شد به خوبی از انسانی به انسان دیگر انتقال نیافت . این ویروس به دو صورت می تواند به ویروس آنفلونزای انسانی تبدیل گردد:

1- اگر انسانی که به انفلونزای انسانی مبتلا است به آنفلونزای مرغی هم مبتلا شود در این صورت دو ویروس می توانند ژن های خود را تعویض کنندو به این صورت گونه انسانی این ویروس پدیدار می شود که در سالهای جهان گیری آنفلونزا در 1957 و 1968 این اتفاق افتاد.

2- این ویروس همچنین می تواند جهش یافته وبه گونه انسانی تبدیل گردد همانگونه که در جهان گیری سال 1918اتفاق افتاد.دانشمندان می گویند شواهدی در مورد شروع فرآیند جهش این ویروس در دست است اما دانشمندان عقیده دارند که هنوز این فرآیند در ابتدای راه است و هنوز نمی توان با اطمینان از جهانگیری این ویروس سخنی به میان آورد.اما باید برای چنین اتفاقی آماده بود.

آیا درمانی برای آنفلونزای مرغی در دست است ؟

پاسخ این سوال منفی است چرا که هیچ درمانی برای هیچ گونه ای از انفلونزا نیست. اما داروهای ضد ویروس که به قاصله کمی از پدیدار شدن نشانه های بیماری مانند تب ناگهانی؛ مصرف شوند بیماری را کاهش می دهند. ویروس آنفلونزای مرغی H5N1 به داروهای ضد انفلونزای قدیمی مقاوم ولی به داروهایی مثل اوسلتاميوير (Relenza) و زانيميوير (Tamiflu) حساس است.

آنفلونزای مرغی H5N1 برای اشخاصی که از بخت بد در کشتارگاه ها آلوده شده اند مرگ آور بوده است اما اگر این ویروس راه انتقال از آدمی به آدم دیگر را بیابد ؛ به یقین به مرگباری کنونی نخواهد بود.

داروهای ضد ویروس تاچه حد توانایی دارند؟

شواهدى وجود دارد كه ويروس H5N1 موجود به دسته اى از داروهاى ضدويروسى به نام مهاركننده هاى نورآمينيداز شامل داروهاى اوسلتاميوير (Relenza) و زانيميوير (Tamiflu)حساس است اما اين ويروس نسبت به گروه ديگر داروهاى ضدويروس آنفلوآنزا يعنى داروهاى مهاركننده M2 شامل آمانتادين و رامانتادين مقاومت نشان مى دهند. اكثر كارشناسان عقيده دارند كه مهاركننده هاى نور آمينيداز در كنترل عالم گيرى نقشى حياتى دارند، اما ويروس ها مى توانند نسبت به داروها مقاوم شوند.

داروهایی مثل اوسلتاميوير (Relenza) و زانيميوير (Tamiflu)را می توان برای درمان و پیشگیری از عفونت های آنفلونزا بکار برد. گرچه ویروس H5N1 در بعضی افراد تحت درمان به زانيميوير (Tamiflu)مقاومت نشان داده است.

واکسن ونه داروهای ضد ویروس مهمترین سلاح جلوگیری از آنفلونزا است. واکسن آزمایشگاهی برضد ویروس H5N1 ساخته شده که دستاوردی بزرگ است .راه های تازه ای برای استفاده از آن آزمایش می شود.اما باید به خاطر داشت که اولین محموله این واکسن ها شاهد خوبی برای تاثیر واکسن نخواهد بود و حجم زیادی از واکسن در عالم گیری آنفلونزا مورد نیاز است . به دلیل اینکه چنین واکسنی به سرعت در دسترس نخواهد بود بنابراین داروهای ضد ویروس آنفلونزا در خط مقدم دفاع خواهد بود. اما مقداراین داروها ممکن است کافی نباشد.

آیا باید داروهای ضد ویروس را در خانه مان ذخیره کنیم ؟

به طور یقین نه، چرا که این دارو ها در حال حاضر کمیاب اند و در زمان عالمگیری بیماری کارمندان سیستم درمانی باید برای درمان بیمارانی که واقعا مبتلا هستند، به دارو دسترسی داشته باشند.علاوه براین دارو به درد انسانی که مبتلا نیست نمی خورد و حتی اگر این دارو را داشته باشید نمی دانیدکه چه زمانی باید آنرا مصرف کنید؟ چگونه می توانید نشانه های بیماری را تشخیص دهید؟

آیا از خوردن مرغ ودیگر پرندگان به بیماری مبتلا می شوم ؟

نه ، چرا که اگر گوشت مرغ و ماکیان وهمچنین تخم آنها به خوبی پخته شود سبب از بین رفتن ویروس است . اما ویروس می تواند در گوشت خام آلوده زنده بماند. رعایت بهداشت- شستن دستها و ضد عفونی تمام وسایل در تماس با گوشت – ضروری است.

چگونه به این بیماری مبتلا می شوم؟

انسان از حمل ونقل گوشت الوده ویا وسایل در تماس با آن مبتلا می شود. چندین مورد مشکوک به انتقال از انسان به انسان مشاهده شده است ، اما این انتقال پس از تماس نزدیک طولانی اتفاق می افتد و آنفلونزای مرغی هنوز براحتی از انسانی به انسان دیگر انتقال نمی یابد.

آیا تنها یک نوع انفلونزای مرغی خطرناک برای انسان وجود دارد؟

بله ، تنها ویروس H5N1 است که به دلیل شیوع آن در آسیا و مرگ تعدادی از انسان ها توجه زیادی به خود جلب کرده است. دیگر ویروس های آنفلونزای مرغی نیز به انسان سرایت کرده اند برای نمونه ویروس H7N7 در سال 2003 در هلند تعدادی انسان را آلوده کرد و دامپزشک بد شانسی به این دلیل فوت کرد و خوشبختانه مقام های بهداشتی هلند قبل از سرایت آن به بقیه انسانها موفق به جلوگیری از آن شدند.

برای مقابله با آنفلونزای مرغی چه باید بکنم؟

اگر عالمگیری این بیماری اتفاق بیفتد برای کم کردن خطر ابتلا به بیماری کارهای زیرمفید اند:

دست های خود را بشویید. شستن گاه به گاه دست ها بهترین راه جلوگیری از عفونت های ویروسی است.بخاطر داشته باشید که از صابون و آب گرم استفاده کرده وتمام نقاط دست هایتان را به هم بمالید ، مدت زمان مالیدن دستها به هم به اندازه ای است که بتوانید تمام الفبا را برای خود تکرار کنید.

درصورت عالمگیری این بیماری به خبرها و توصیه های بهداشتی که وزارت بهداشت ، درمان وآموزش پزشکی اعلام می کند، توجه کنید. اظطراب وهول شدن بد ترین کار و حفظ خونسردی مفید ترین راه است.

چه کسی مستعد آنفلونزای مرغی است؟

معمولا آنفلونزا برای کودکان و سالمندان خطرناک است.اما در برخی جوامع این موضوع بستگی به مصونیت آن در برابر آنفلونزا دارد . برای نمونه آنفلونزای سال 1918 برروی بزرگسالان جوانتر بیش از بزرگسالان مسن تر از 40 سال اثر داشت. عقیده بر این است که ویروس مشابهی 40 سال پیش از شخصی به شخص دیگر منتقل شده و بعضی از مبتلایان مقداری ایمن شده اند.

تاکنون چه تعداد به این بیماری مبتلا شده اند؟

تا تاریخ 24 اکتبر 2005 سازمان بهداشت جهانی 121مورد ابتلا به این بیماری را گزارش کرده است. و تاکنون 62نفر جان سپرده اند. تعداد زیادی پرنده مبتلا شده اند و در ترکیه و بلغارستان به از بین بردن ماکیان ها منجر شده است.با وجود تایید مبتلا یان به این بیماری، و این که این تعداد درصد کمی از کل مبتلایان را نشان می دهد، احتمال مبتلا شدن مردم به این ویروس از گوشت کشتارگاه ها کم است.

گردآوری، تهیه و تخلیص : عماد قوانینی

منابع :

1- روزنامه شرق شماره 605 ، چهارشنبه 27 مهر 1384.

1-2- http://my.webmd.com/content/Article/113/11074.htm

3- جدول سازمان بهداست جهانی در آدرس::http://www.who.int/csr/disease/avian_influenza/country/cases_table_2005_10_24/en/index.html

4- مقاله فارسی در سایت بی بی سی :

http://www.bbc.co.uk/persian/science/story/2005/10/051019_si-birdflu-qanda.shtml